Test osobowości – czym są i co tak naprawdę mierzą testy osobowości

Pomiar osobowości zaczyna się od udzielenia odpowiedzi na pytanie, czym tak naprawdę jest osobowość? I tutaj pojawia się problem, gdyż tak jak w każdej nauce również w psychologii nie ma jednej uniwersalnej koncepcji tłumaczącej dane zjawisko.

Sama koncepcja osobowości wynika z obserwacji wskazującej, iż te same sytuacje wywołują u różnych ludzi odmienne zachowania oraz ta sama osoba reaguje podobnie na odmienne bodźce. Wniosek z tej obserwacji jest taki, iż musi istnieć coś, co integruje procesy psychiczne i powoduje, iż zachowanie danej jednostki jest do pewnego stopnia przewidywalne.

To coś, co nazwano osobowością. Może ona być różnie rozumiana i interpretowana. Już na początku lat 60 istniało co najmniej 500 miar wskazujących na to, czym jest osobowość i jaką ma strukturę.

Główne nurty psychologii wskazują również na różne rozumienie czym jest osobowość i jak ją mierzyć.

Psychodynamicy uznają, iż zasadniczym składnikiem osobowości są nieuświadomione motywy, pragnienia, potrzeby, popędy tworzące określoną organizację będącą podstawą zachowań.

Behawioryści uważają z kolei, iż w związku z tym, iż osobność nie podlega bezpośredniej obserwacji to nie można ani zaprzeczyć ani potwierdzić jej istnienia. W związku z tym najodpowiedniejszym działaniem powinno być skupienie się na zachowaniach, które można obserwować i modyfikować wykorzystujące obiektywne i naukowe metody.

Humaniści skupili się głównie na pozytywnych przejawach natury człowieka. Do zasadniczych składników osobowości należą potrzeby, pojęcie Ja, samorealizacja, samoświadomość.

Z kolei w ujęciu poznawczym osobowość to system poznający świat i samego siebie, zbierający, przetwarzający i interpretujący informacje. Osobowość dopowiada za generowanie przewidywań, tworzenie programów działania oraz zapewnia bieżącą kontrolę nad motywacją, emocjami i zachowaniem.

Do najpopularniejszych teorii osobowości należą teorie cech. Osobowość jest tutaj rozumiana jako zespół cech wzajemnie wpływających na siebie, które manifestowane są poprzez ludzkie zachowania. Pionier badań nad cechami osobowości Gordon Allport zdefiniował ją jako Dynamiczna organizacja wewnątrz jednostki tych psychofizycznych systemów, które determinują unikalne przystosowanie do środowiska.

Popularność tego podejścia wynika z założenia, iż wszyscy ludzie mają na różnym te same cechy. Założenie to ma niezwykle praktyczną implikacje: możliwość skonstruowania testu osobowości pozwalającego porównywać między sobą ludzi pod względem poziomu posiadania danej cechy.

Same cechy osobowości nie są obserwowalne bezpośrednio. Wnioskowanie o ich istnieniu wynika na podstawie  wzorów  obserwowalnych zachowań lub na podstawie samopisu.

Same wymiary osobowości uzależnione są od danej teorii osobowości.

Przykładem takiego testu może być Test Osobowości Wielka Piątka.

Został on oparty na Pięcioczynnikowej Teorii Osobowości.

Cechy, które mierzy to:

Nazwa	Opis
NEUROTYCZNOŚĆ	Pozwala odróżnić osoby ze względu na stabilność emocjonalną, podatność na doświadczanie negatywnych emocji oraz wrażliwość na stres.
EKSTRAWERTYCZNOŚĆ	Pozwala odróżnić osoby ze względu na preferowaną jakość i ilość interakcji społecznych, indywidualny poziom aktywności i energii oraz zdolność do odczuwania pozytywnych emocji.
OTWARTOŚĆ	Pozwala odróżnić osoby ze względu tendencję do poszukiwania i pozytywnego wartościowania doświadczeń życiowych oraz tolerancję na nowość i ciekawość poznawczą.
UGODOWOŚĆ	Pozwala odróżnić osoby ze względu pozytywne vs negatywne nastawienie do innych ludzi orz określa orientację interpersonalną przejawiającą się w altruizmie vs antagonizmie doświadczanych w uczuciach, myślach i działaniu.
SUMIENNOŚĆ	Pozwala odróżnić osoby ze względu stopień zorganizowania, wytrwałość i motywację w działaniach zorientowanych na cel.