WIELKA PIĄTKA
WIELKA PIĄTKA to test, który został opracowany na Pięcioczynnikowej Teorii Osobowości (PTO) autorstwa Paula T. Costy Jr i Roberta R. McCrae, która z kolei wywodzi się z Pięcioczynnikowego Modelu Osobowości (PMO) efektu wieloletnich badań nad osobowością zapoczątkowanych przez takich klasyków psychologii osobowości jak Allport, Odebert czy Cattel.
Historia PMO zaczyna się od badań Louisa Thurstone’a, w ramach których 1300 osób miało wybrać spośród 60 przymiotników takie, które pozwalają im opisać dobrze znaną im osobę. Efektem badania było sprowadzenie cech do 5 czynników.
Kolejną osobą mającą wkład w rozwój tego modelu to Fiske, który przeprowadził re-analizę materiału empirycznego zgromadzonego przez Cattella. Efektem jego działań było zredukowanie szesnastu czynników do pięciu.
Za kolejnych ojców modelu pięcioczynnikowego uznaje się Tupesa i Christala, badaczy zajmujących się selekcją do US Army.
Na bazie tych badań Norman wybrał po cztery zmienne z każdego czynnika otrzymując w ten sposób dwadzieścia zmiennych, które przetestował na czterech próbach osób badanych. W dalszej kolejności przeprowadził analizę czynnikową, która to ujawniła zgodność między strukturą danych.
WIELKA PIĄTKA – PODSUMOWANIE
Ostatecznie autorem pojęcia WIELKA PIĄTKA jest Goldberg, który użył go jako pierwszy podkreślając, iż osobowość można sprowadzić do pięciu cech.
Model PTO autorstwa Costy i McRae należy jedynych z najbardziej popularnych koncepcji z tego względu, iż ujmuje wszystkie cechy osobowości w pięć głównych kategorii. Badania kwestionariuszowe wskazują, iż wyznacza on podstawowe czynniki osobowości. Dodatkowo przemawiają za nim następujące argumenty:
- Realność: model wielkiej piątki diagnozuje się za pomocą samoopisu (swobodny opis posiadanych cech) jak i szacowania (ocena stopnia posiadania)
- Niezmienniczość – wszystkie dostępne badania wskazują, iż cechy osobowości można sprowadzić do pięciu czynników (badania leksykalne i psychometryczne)
- Uniwersalność – bez względu na wiek, płeć, rasę, kulturę, itp.
- Podstawy biologiczne – wysoka odziedziczalność.
Podstawowe cechy osobowości wyszczególnione w modelu WIELKIEJ PIĄTKI to:
- NEUROTYCZNOŚĆ – pozwala na odróżnienie osób przystosowanych, stabilnych emocjonalnie, od osób nieprzystosowanych i emocjonalnie niezrównoważonych.
- EKSTRAWERTYCZNOŚĆ – mierzy zaangażowanie w kontakty interpersonalne i poziom energii.
- OTWARTOŚĆ – określa tendencje związaną z poszukiwaniem i pozytywnym wartościowaniem doświadczeń oraz otwartość i tolerancję na nowość.
- UGODOWOŚĆ – określa nastawienie względem innych ludzi oraz orientację interpersonalna (pozytywna vs negatywna / altruizm vs antagonizm).
- SUMIENNOŚĆ – pozwala opisać poziom zorganizowania jednostki oraz jej wytrwałości w dążeniu do celu.
Słowa kluczowe
big five, big five test, introwertyk test osobowości, wielka piątka test, wielka piątka, neurotyczność test, test wielka piątka, wielka piątka test online,